Generatie VI

Tobias Hendrik Jaspers is geboren op vrijdag 31 januari 1851 in Hattem, zoon van Jan Jaspers (1814-1875) en Trijntje Dubblinga (1821-1906).
Tobias trouwde, 28 jaar oud, op woensdag 24 september 1879 in Elburg met Aaltje Doornwaard, 26 jaar oud. Aaltje is geboren op 7 maart 1853 in Elburg, dochter van Gerrit Doornwaard (1799-1879) en Marrigjen Soet (1810-1863)

Jan Jaspers, de vader van Tobias Hendrik, was eigenaar van een bakkerij op de hoek van de Kruisstraat en de Ridderstraat in Hattem. Daarnaast dreef hij een winkel in kruideniers- en grutterswaren. Tobias werd al op 14-jarige leeftijd door zijn vader betrokken bij het bedrijf en opgeleid tot bakker.

Gemeente, kerk en school
Tobias Hendrik Jaspers heeft tijdens zijn werkzame leven veel gedaan in het belang van de gemeente Hattem, zowel op kerkelijk gebied als voor de Van Heemstraschool. Op 24 januari 1893 werd hij benoemd als lid van de gemeenteraad en bleef dat tot september 1923. Hij was tussen 20 oktober 1894 en 27 september 1919 wethouder. Tijdens deze periode maakte hij als voorzitter regelmatig deel uit van raadscommissie’s, o.a. die van financiën, onderwijs en armen. Ook functioneerde hij jarenlang als ambtenaar van de burgerlijke stand en was locoburgemeester. Volgens overleveringen was hij een man die het politieke spel tot in de finesses beheerste, niet iemand van veel woorden, maar wel een persoon die buiten de kaders dacht en rekening hield met anders denkenden, zonder zijn beginselen prijs te geven. Hij dacht veel na en probeerde twistgesprekken tijdens vergaderingen zoveel mogelijk te voorkomen. Bij zijn afscheid van de raad werd het volgende geschreven in de Homoet:
‘De heer Jaspers kan op een welbesteed politiek leven terugzien en is tal van jaren lid van den Raad geweest. Het is misschien goed gezien door hem om niet meer in het strijdperk te willen treden, want in den tegenwoordige tijden wordt er veel van het raadlidmaatschap geëischt’.

Naast zijn lidmaatschap van de gemeenteraad namens de ARP maakte hij op actieve manier deel uit van het kerkbestuur van de Nederlands Hervormde kerk in diverse functies. Zo was hij o.a. notabel, kerkvoogd, diaken en ouderling. Zijn adviezen werden zowel in de gemeenteraad als in het bestuur van de kerk zeer op prijs gesteld en werd er rekening gehouden met zijn opvattingen.
Hij was lid van het schoolbestuur van de Van Heemstraschool in de periode die lag tussen 1905 en 1934.

Bakkerij
Na lang aandringen van zijn kinderen besloot hij de bakkerij op 6 maart 1925 op te heffen. De winkel in kruideniers- en grutterswaren bleef hij nog wel aanhouden. Op 24 september 1929 mocht het echtpaar hun 50-jarige huwelijksvereniging herdenken. Het feest werd in intieme kring gevierd wegens de hoge ouderdom van het echtpaar en de broze gezondheid van Aaltje. Tevens werd afgezien van de gebruikelijke serenade door de Christelijke Muziekvereniging uit Hattem. Het echtpaar ontving veel felicitaties vanuit de Hattemer gemeenschap.

Aaltje Doornwaard overleed nog geen drie maanden later op zondag 8 december 1929 in Hattem, 76 jaar oud. Zij werd begraven op woensdag 11 december 1929 op de algemene begraafplaats aan de Kerkhofdijk in Hattem.

Kerkgang
Tobias Hendrik verkocht zijn huis en bakkerij in 1931 onderhands aan Bennie Steenman, uitbater van een café-restaurant en buurman van de verkoper. Na de verkoop van zijn woning trok hij in bij zijn ongetrouwde zoon Jan en dochter Marie. Jan en Marie hadden een nieuw woonhuis laten bouwen aan de Dorpsweg onder architectuur van J.D. Koch uit Zwolle. De laatste jaren van zijn leven liet het gezichtsvermogen van Tobias Hendrik hem danig in de steek, hij werd vrijwel blind. Ondanks deze handicap bezocht hij elke zondag trouw een dienst in de Andreaskerk. Hij werd opgehaald door Peter Mensink, die een stalhouderij in het Warme Land bestierde, met een rijtuig dat werd getrokken door een paard. Voorafgaande aan de kerkdienst dronk hij eerst een kop koffie bij zijn zoon Gerrit Jan Jaspers en schoondochter Siene Brem aan de Markt. Op het moment dat de torenklok werd geluid pakte hij zijn wandelstok nam zijn kleindochter Gerry bij de hand en liet zich naar de kerk begeleiden. Aangekomen bij de grote banken in het schip van de kerk liep hij alleen verder. Tobias Hendrik wist blindelings zijn vaste plaats te vinden in de ouderlingenbank. Na de dienst bracht Mensink hem weer terug naar de Dorpsweg. Zijn kleindochter Gerry mocht vaak met hem mee terugrijden, iets dat grote indruk op haar maakte en waar ze met plezier aan terug dacht.

Overlijden
Tobias Hendrik overleed op zaterdag 7 april 1934, 83 jaar oud. Een dag later werd tijdens de zondagochtenddienst, bij monde van Ds. Israel, waardering uitgesproken voor al het werk dat hij voor de kerk had verricht. Hij werd begraven op dinsdag 10 april 1934 bij zijn vrouw op de algemene begraafplaats aan de Kerkhofdijk in Hattem. Volgens de Homoet sprak Ds. Israel aan het graf woorden van troost tot de kinderen en gaf aan dat het voor hem zelf een groot voorrecht was geweest om de heer Jaspers te hebben gekend en met hem mocht werken. De voorzitter van het schoolbestuur, Ds. Karssen, sprak eveneens woorden van waardering. Naast de familie waren de locoburgemeester de heer Meijer, de gemeente secretaris, veel raadsleden en oud raadsleden aanwezig. Zijn zoon Jan Jaspers dankte namens de familie voor de eer aan zijn vader bewezen.

Generatie VII

Gerrit Jan Jaspers is geboren op vrijdag 17 juni 1881 in Hattem, zoon van Tobias Hendrik Jaspers (1851-1934), zie generatie VI hierboven,  en Aaltje Doornwaard (1853-1929).
Gerrit Jan trouwde, 35 jaar oud, op woensdag 23 mei 1917 in Hattem met Geziena Aleida (Siene) Brem, 28 jaar oud. Siene is geboren op zondag 21 april 1889 in Hattem, dochter van Aalt Brem (1862- 1921) en Gerrigje Boerdam (1863-1954).

Ouderlijk huis
De vader van Gerrit Jan Jaspers was eigenaar van een bakkerij op de hoek van de Kruisstraat en de Ridderstraat in Hattem. Daarnaast dreef hij een winkel in kruideniers- en grutterswaren. Gerrit Jan werd geboren in en welvarend middenstandsgezin. Zijn vader maakte jarenlang namens de ARP kieskring, deel uit van de gemeenteraad en was gedurende zes jaar wethouder. Daarnaast had hij zitting in het kerkbestuur van de Nederlands Hervormde kerk en de hulpvereniging voor christelijk nationaal schoolonderwijs te Hattem.

Opleiding en beroep
Gerrit Jan bezocht de van Heemstraschool voor het volgen van lager onderwijs. De school was gevestigd in een pand aan de Kruisstraat met als hoofdonderwijzer de heer H. van Zuylen, afkomstig uit Nijmegen. Na zijn schooltijd begon hij als leerling bakker in het bedrijf van zijn vader. Tijdens deze leerperiode bleek hij echter weinig aanleg voor dit vak te bezitten. Wel was hij erg geïnteresseerd in de elektrotechniek en werkte graag met zijn handen. In dat vak vond hij uiteindelijk zijn beroep.

Het echtpaar Jan Jaspers en Siene Brem woonde aanvankelijk in de Adelaarshoek nummer tien, waar ook hun beide kinderen werden geboren. Op 16 april 1923 verhuisden ze naar een pand op de hoek van de Koestraat en de Markt. Gerrit Jan Jaspers vestigde daar een installatiebedrijf onder de naam:
‘Elektro-Technisch-Bureau-G.J. Jaspers-Markt-Telefoon 54-Hattem’.
De ingang van de winkel lag aan de markt, de deur naar de werkplaats kwam uit in de Koestraat. Op woensdag 14 november 1923 opende hij volgens de Homoet:
‘Zijne winkel op het gebied van elektriciteit aan de Markt. Velen hebben dien dag een bezoek gebracht aan de alleszins modern ingerichte winkel, modern in den letterlijken zin wat het bedrijf betreft. Is de voorgevel niet direct naar de eischen ingericht, de interieur is door bekwamen hand aangebracht en in overeenstemming door den heer Noordman geschilderd. Wij juichen een dergelijke onderneming toe, immers onze plaats had behoefte aan een winkel speciaal op het gebied van elektriciteit nu zich het elektrische net meer en meer begint uit te breiden. Een bezoek is het zeker waard’.

Na haar huwelijk met ‘de lange Jaspers’ bestierde Siene de huishouding en stond in de elektriciteitswinkel achter de toonbank. Na de geboorte van zoon Hendrik (Henk) Jaspers (1918-1997) en later dochter Gerrigje (Gerry) Jaspers (1922-2011) had zij haar handen meer dan vol aan de werkzaamheden die zij moest verrichten. Dat was vooral het geval in de tijd dat de zaak van haar man volop floreerde. Voor zover het nu is na te gaan beschikte hij in de hoogtijdagen over minstens twee volwaardige monteurs die elk weer een leerling-monteur onder hun hoede hadden.

Polio
Geziena Aleida (Siene) Brem werd tijdens haar jeugdjaren getroffen door polio, in de volksmond kinderverlamming genoemd. Het is een ziekte die bij opgroeiende kinderen tot blijvende spierzwakte kan leiden met als gevolg dat ledematen zich niet normaal kunnen ontwikkelen waardoor misvormingen kunnen ontstaan. Dat was bij Siene het geval en zij werd tijdens haar leven fysiek belemmerd door de gevolgen van deze vervelende ziekte. Haar voeten waren vergroeid waardoor ze erg moeilijk liep en was aangewezen op het dragen van orthopedisch schoeisel. Daarbij had ze last van open benen die elke week opnieuw moesten worden verbonden. Over dit verband droeg ze steunkousen. Het weerhield haar echter niet om als dienstmeisje aan de slag te gaan. Zij diende tot haar trouwdag bij kunstschilder Luite Klaver en zijn vrouw Gerarda Jacoba Doyer, de ouders van de latere schrijfster Clare Lennart.

Op de hoek van de markt stond een straatlantaarn. Elke zaterdagavond werd daar een evangelisatiebijeenkomst gehouden die meestal werd geleid door Ds. Karssen, voorganger van de Vrijgemaakt Gereformeerde kerk in de Achterstraat. Het daartoe bestemde preekgestoelte, gemaakt door timmerman Caspar Mulder, werd opgeslagen in de werkplaats van Jaspers. Bij het uitkloppen van de kokosmatten kwam dit gevaarte goed van pas. De matten werden over de preekstoel gehangen en vervolgens uitgeklopt, zo deed het twee keer dienst. Op zondag fungeerde de werkplaats als fietsenstalling voor de kerkgangers. Met drie diensten per zondag was het daar dan ook een drukte van belang. Het echtpaar Jaspers-Brem was belijdend lid van de Nederlands Hervormde gemeente in Hattem.

De sociale verplichtingen werden niet vergeten. Regelmatig werden vrienden en familieleden aan de Markt ontvangen. Daarnaast werden tegenbezoeken afgelegd. Een goede kennis waarmee zij veel contact onderhielden was medeondernemer bakker Van Assen die een bakkerij met winkel dreef naast de brug over het Apeldoorns kanaal aan de Nieuwe weg.

Bedrijf
Jaspers plaatste regelmatig advertenties in de Homoet waarin hij de producten aanprees die bij hem te koop waren zoals: elektrische piano-, orgel en schemerlampen. Elektrische ornamenten, zonnekachels, broodroosters, theeketeltjes, kookplaten, melkkokers, koffiemolens, zaagmachines, haardrogers, bedkruiken, stofzuigers, sluierdoekjes, zijden lampenkappen, zaklantaarns, inductie-apparaten en uitgebreide zwak- en sterkstroom artikelen. Enkele jaren later verwierf hij de alleen vertegenwoordiging voor Hattem en omstreken van batterijen en lampen voor de auto. In de daarop volgende jaren vroeg hij in de Homoet regelmatig bekwame monteurs en aankomende monteurs, die zelfstandig konden werken.
Hij breidde zijn bedrijf uit met de verkoop van Philips radio’s en exemplaren van eigen fabricaat die hij volgens de Homoet ‘voor ernstige reflectanten’ bij voorkeur aan huis demonstreerde. Als installateur werden door hem en zijn medewerkers elektrisch licht, krachtinstallaties, gas, waterleiding en sanitair in kerken, scholen en fabrieken aangelegd. Tot en met 1931 plaatste hij wekelijks advertenties in de Homoet waarin hij zijn vakkennis aanbood. Een frequente plaatsing van advertenties met de vraag naar nieuw personeel hield daarna op en ging hij als éénmans bedrijf verder.
Na afloop van de Tweede Wereldoorlog was de bloeitijd van zijn bedrijf definitief voorbij, mede doordat zijn gezichtsvermogen sterk terugliep. Tijdens de laatste jaren van zijn werkzame leven voerde hij opdrachten vrijwel op de tast uit. Hij werkte in die periode veel samen met Peter Roelofs die een elektriciteitswinkel in de Achterstraat had geopend. Roelofs verkocht lampen en huishoudelijke artikelen, de zaken gingen schijnbaar goed want hij kon zich zelfs een auto permitteren. In deze auto heb ik – de oudste kleinzoon van Jaspers – mijn eerste ritje gemaakt van de Markt naar de Achterstraat, slechts een paar honderd meter, maar het was een grote belevenis die een grote indruk heeft achtergelaten.

Vakman
Gerrit Jan Jaspers was volgens de overlevering een gedegen vakman, zelfs jaren na zijn overlijden konden aangelegde leidingen naar hem worden teruggekoppeld. Degelijkheid was voor hem een belangrijke voorwaarde. Helaas beschikte hij niet over een groot zakelijk instinct. Na de opkomst van de elektriciteit kreeg hij veel opdrachten, die naar later bleek ten onrechte in goed vertrouwen door hem werden uitgevoerd; betalingen lieten echter in veel gevallen lang op zich wachten. Vrijwel zijn gehele kapitaal was in de zaak geïnvesteerd. Na de beurskrach die plaatsvond op donderdag 24 oktober 1929 kreeg hij te maken met een dalende conjunctuur. Het was voor zijn vrouw Siene erg moeilijk om de huishouding met twee opgroeiende kinderen draaiende te houden. Dochter Gerry werd er regelmatig op uitgestuurd met de vraag openstaande rekeningen aan haar te voldoen. De filosofie was hierbij dat schuldenaren een kind niet zo snel met lege handen terug zouden sturen, dat was helaas verkeerd gedacht. Meestal werd zij onverrichte zake terug naar huis gestuurd. Zelfs in 2010, enkele jaren voor haar overlijden vertelde Gerry,  dat tot op dat moment een aantal rekeningen nog steeds niet waren voldaan, dat stak haar nog steeds…

Vrije tijd
Gerrit Jan hield veel van muziek en was lid van de Christelijke Muziekvereniging die onder leiding stond van zijn jongere broer Jan Jaspers. Dat had de nodige consequenties voor zijn vrouw Siene. Zij poetste voor elk optreden zijn grote koperen bas, daar was zij bijna een hele dag druk mee. Gerrit Jan heeft aan de gestage opkomst en de behaalde successen op concoursen van de vereniging ongetwijfeld veel voldoening beleefd.

Pensioen
Gerrit Jan was een groot wandelliefhebber en nam zijn oudste kleinzoon en naamgenoot Gerrit Jan Liefers regelmatig mee op zijn wandeltochten naar Hattemerbroek, Wezep, Heerde en Zwolle. Jan maakte met hem ook zijn eerste treinritje van Hattem naar Zwolle. Hij vond het een wonder dat de trein zomaar over een brug kon rijden zonder erdoor te zakken. In Zwolle aangekomen werden in- en uitgaande treinen bekeken vanaf de zogenaamde ‘Hogebrug’. De financiën lieten het niet toe om de terugreis per trein te maken. Ondanks dat de terugreis per benenwagen werd gemaakt stond er een andere verrassing op Jan te wachten. Er werd terug gewandeld via het ‘Engelse werk’ en werden beiden met het ‘Kleine Veer’ de IJssel overgezet; opnieuw een onvergetelijke ervaring voor mij als vijfjarige kleinzoon.

Naar de Eijerdijk
Na het overlijden van haar man bleef Siene alleen achter in het veel te grote huis aan de Markt. Na ampele overwegingen ging ze inwonen bij haar dochter Gerry en haar gezin aan de Eijerdijk C-164. Dat vergde voor het gezin van haar dochter met opgroeiende kinderen een behoorlijke aanpassing. De grote slaapkamer aan de voorzijde van de woning werd met haar eigen meubeltjes ingericht. Gelukkig was er een schoorsteen in de hoek van de kamer zodat het plaatsen van een kolenkachel geen probleem opleverde. Voor het raam stonden twee leunstoelen met daartussen een rond tafeltje met een gehaakt kleedje waaraan zij veel zat te handwerken. Siene breide veel sokken, maar haar liefste bezigheid was het haken van katoenen beddenspreien. De kleinkinderen werden er regelmatig op uitgestuurd om knotten katoen ‘Durable nummer 10 ongebleekt’ voor haar te kopen bij manufacturier S.J. van Raalte in de Kruisstraat, om deze vervolgens samen tot een bol op te winden.

Om actief deel uit te maken van de huishouding van haar dochter schilde ze dagelijks aardappelen en maakte de groente schoon. Als tijdens het najaar diverse groenten werden gebracht die moesten worden geweckt hielp zij dapper mee. De broodmaaltijden werden haar door de kleinkinderen gebracht, de warme maaltijd werd samen met het gehele gezin beneden genuttigd. Het steeds weer de trap op en af lopen was voor haar te bezwaarlijk. De eerste keer dat haar dochter Gerry naar het postkantoor ging om haar AOW op te halen zei ze met grote verbazing: ‘Hoe is het mogelijk dat ik zomaar geld krijg zonder er iets voor te doen’.

De kleinkinderen gingen na schooltijd vaak naar boven voor het maken van een praatje of het maken van huiswerk. Ook ontving zij op haar kamer regelmatig vrienden en familieleden. Ze keek altijd weer uit naar een bezoek van haar oudere halfzuster Willempje (Wim) Brem (1884-1961) die in Haarlem werkte als diacones. Willempje was een voorkind van haar moeder Gerrigje Boerdam. Tijdens het huwelijk van Aalt Brem met haar moeder op woensdag 9 mei 1888 in Hattem, werd Willempje door het bruidspaar als het hunne erkend en gewettigd, waardoor zij de achternaam Brem kreeg. Aalt Brem is vrijwel zeker niet haar biologische vader. Willempje heeft haar moeder vaak gevraagd wie haar biologische vader was, maar een antwoord bleef steevast uit…

De moeder van Siene, Gerritje Boerdam, woonde tijdens de laatste fase van haar leven in bij haar jongste zoon Gerrit Brem Hij beheerde, samen met zijn vrouw Tietske Niemeijer, aan de Konijnenbergerweg in Hattem een gemengd boerenbedrijf met melkvee, kippen en een enkele keer een varken. Daarnaast was hij als chauffeur in dienst van bouwmaterialenhandel ‘De Hezenberg’, een baan die hij later opgaf. Op gezette tijden haalde hij zijn oudere zus Siene met de auto op om een bezoek te brengen aan haar moeder. Als het weer dit toeliet zat het gezelschap gezellig buiten te praten en thee te drinken. Siene had steevast een paar sokken op de pennen staan. Jan Liefers mocht wel eens mee omdat opoe haar achterkleinzoon graag wilde zien. Gerritje Boerdam ging gekleed in de traditionele Gelderse klederdracht met de onvermijdelijke kneepjesmuts.

De laatste jaren
De laatste periode van haar leven bracht Siene door in het verzorgingshuis ‘De Wendhorst’ in Heerde. Dat was noodzakelijk in verband met een zware operatie van haar dochter en het langdurige herstel dat daarop volgde. Dat was zeer tegen de zin van dochter Gerry die haar moeder had beloofd dat ze tot haar overlijden voor haar zou zorgen. Deze moeilijke beslissing werd haar gelukkig uit handen genomen door huisarts Dr. Sypkens Smit

Overlijden
Gerrit Jan Jaspers overleed op donderdag 6 augustus 1953 in Hattem, 72 jaar oud; zijn begrafenis vond plaats op maandag 10 augustus 1953.
Geziena Aleida (Siene) Brem overleed op zondag 24 augustus 1975 in verzorgingshuis
‘De Wendhorst’ in Heerde, 86 jaar oud. Zij werd op woensdag 27 augustus 1975 begraven bij haar man op de algemene begraafplaats aan de Kerkhofdijk in Hattem.